Ένας διάλογος με τον Κων. Μητσοτάκη πριν από 27 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Ας μου επιτραπεί, συνεισφέροντας στο δημόσιο διάλογο που γίνεται για την υπόθεση του ονόματος της Μακεδονίας και ως απάντηση στους όψιμους "Μακεδονομάχους" που ζώστηκαν καθυστερημένα τα φυσεκλίκια, να αφηγηθώ ένα μικρό περιστατικό και μία σύντομη συνομιλία που είχαμε μία μικρή ομάδα δημοσιογράφων πριν 27 χρόνια με τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Ιούνιος 1992 στη Λισαβόνα, στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου είχε ληφθεί η ιστορική για την Ελλάδα απόφαση ότι οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. δεν θα αναγνωρίσουν την ΠΓΔΜ ως σκέτη «Δημοκρατία Μακεδονίας», όπως είχε ήδη γίνει από δεκάδες χώρες του κόσμου αλλά πως η αναγνώριση των Σκοπίων συνδέεται με την προϋπόθεση μιας κοινά αποδεκτής ονομασίας με την Ελλάδα.

Τη Σύνοδο εκείνη στην Πορτογαλική πρωτεύουσα, είχα την τύχη να την παρακολουθήσω ως δημοσιογράφος μαζί με άλλους εκλεκτούς συναδέλφους μου εκείνης της εποχής, όπως ο Θοδωρής Ρουσόπουλος από το MEGA, o Γιώργος Γάτος από το «Έθνος», ο Θοδωρής Ρουμπάνης, ο αείμνηστος Αχιλλέας Χατζόπουλος, ο Κώστας Ιορδανίδης από την "Καθημερινή" και άλλοι που δεν θυμάμαι τα ονόματά τους.

Είχε προηγηθεί, δύο μήνες πριν η παρουσίαση από τον προεδρεύοντα υπουργό
 Εξωτερικών της Πορτογαλίας, Ζοζέ Πινέϊρο, της περίφημης πρότασής του, γνωστής και ως «πακέτο Πινέιρο», που προέβλεπε σχέδια για μια «Συνθήκη επιβεβαίωσης των συνόρων», αποκήρυξη εδαφικών βλέψεων και προπαγάνδας εκ μέρους των Σκοπίων και πρόταση για την ονομασία «Νοβοματσεντόνια». Πρόταση για την οποία είχε αντιδράσει έντονα και αδιάλλακτα ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αντώνης Σαμαράς, με συνέπεια να διαρραγούν οι σχέσεις του με τον Κων.Μητσοτάκη και να απομακρυνθεί από την κυβέρνηση και τη ΝΔ.

Εκείνη η Σύνοδος της Λισαβόνας ήταν προγραμματισμένη να τελειώσει στις 6 το απόγευμα της 27^ης Ιουνίου, οπότε είχαμε προγραμματίσει με τους συναδέλφους που προανέφερα, να πάμε το βράδυ σε μία συναυλία που έδινε η διάσημη τραγουδίστρια των λαϊκών Πορτογαλέζικων τραγουδιών «Φάντος», Αμάλια Ροντρίγκεζ. Όμως, οι εργασίες της διάσκεψης, στο Κέντρο Πολιτισμού «Μπελέμ», τελείωσαν, λόγω των έντονων διαβουλεύσεων,  εννέα ώρες αργότερα, στις 3 τα ξημερώματα. Με συνέπεια και τη συναυλία να χάσουμε αλλά και το εισιτήριο των 50 δολαρίων που είχαμε προπληρώσει. Χαλάλι όμως, καθώς εκείνες τις κρίσιμες νυχτερινές ώρες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής της Λισαβόνας αποφάσιζε την υποστήριξη της Ευρώπης στις Ελληνικές θέσεις, ανακοινώνοντας ότι τα κράτη-μέλη θα αναγνωρίσουν την ΠΓΔΜ, μόνο με ονομασία που θα είναι αποδεκτή από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και πρωτίστως την Ελλάδα. Μία απόφαση που μόλις έγινε γνωστή, είχε προκαλέσει τεράστια κρίση στα Σκόπια, με τον πρόεδρό της Κίρο Γκλιγκόρωφ και την κυβέρνησή του να δηλώνουν ότι θα παραιτηθούν και η χώρα να είναι έτοιμη να βουτηχτεί στο χάος.

Καθώς το επόμενο πρωί, άϋπνοι και χωρίς να δούμε ούτε κατ’ ελάχιστο τη Λισαβόνα (μόνο από τα φινιστρίνια του αεροπλάνου κατά την προσγείωση και απογείωση) πετούσαμε επιστρέφοντας για Αθήνα, σηκώθηκε από τη θέση του ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ήρθε στο πίσω μέρος του αεροσκάφους όπου καθόμασταν οι δημοσιογράφοι, ρωτώντας μας για το πώς μας φάνηκε η απόφαση.

Τότε, ανάμεσα στους άλλους πήρα το λόγο κι εγώ, δίνοντάς του συγχαρητήρια για την απόφαση, αλλά λέγοντάς του πως όλα θα κριθούν πλέον από τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης και την φορτική πίεση που πρέπει να ασκήσει για την εφαρμογή της. Χαμογέλασε και το μόνο που είπε ήταν «αυτό προσπαθούμε».

Δυστυχώς κατά την επιστροφή του ο Κων. Μητσοτάκης κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις έντονες αντιδράσεις ακραίων κύκλων που προετοίμαζαν μάλιστα και νέα συλλαλητήρια στη Θεσσαλονίκη κατά του «πακέτου Πινέϊρο» και της απόφασης περί σύνθετης ονομασίας, που ενδεχομένως θα ήταν το «Σλαβομακεδονία». Και για να καταλαγιάσουν εκείνες οι αντιδράσεις, άφησε να περάσει πολύτιμος χρόνος, το ίδιο που έκανε και ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν τον διαδέχθηκε στην ηγεσία της χώρας. Με συνέπεια να φτάσουμε στο συνεχιζόμενο εδώ και τρεις σχεδόν δεκαετίες αδιέξοδο, το οποίο κάθε άλλο παρά ευνοούσε τα εθνικά μας συμφέροντα.